Siidaskuvla 2023 Buletjávrris – fiinnis dego lotti čoali sis´
Maŋimuš Siidaskuvlla gávnnadeapmi lágiduvvui Buletjávrris geassejorggáldagas 2023. Doppe Siidaskuvla čoahkkanii oahppat sohpparjurdagis ja árbemáhtus ja veahki bivdimis Geassejorggáldatbeaivve geavaheimmet árvvoštallat ja ságastallat mo leat lihkostuvvan siidaskuvllain ja plánet min girjjálaš buktagiid almmustahttinseminára. Mearrideimmet doallat dan 21-22. guovvamánus 2024 Diehtosiiddas, Guovdageainnus.
Jurdda das, ahte čoahkkanit Buletjávrái lei badjánan dálvit go min siidaskuvlaoabbá Fierranjot´ Kirste lei oahpásnuvvan Mai Britt ja Nils Duommá Utsiin ja šattai sudno ustibin. Nils Duommá lei muitalan mo son lea ovddidan sohpparjurdaga ja Kirste fas muitalii sudnuide siidaskuvllas. Šattai lunddolaš ovttasbargu ja Mai Britt ja Nils Duommá bovdiiga min Buletjávrái buresboahtit. Mii leat hui giitevaččat, ahte Mai Britt ja Nils Duommá gázzi válde min nu čábbát vuostá. Vásiheimmet čáppa, liekkus beivviid Buletjávrri gáttis. Jávri maid fátmmastii min go beasaimet gálašit ja vuojadit ja gullat muitalusaid, mat laktasit lagaš guovlluide.
Bulet lea guollemearri dahje -mihttu, guokte neloha. Nelohin gohčodit 30 lihttera muorralihti, masa dahke sálteguoli.Go ovtta fárppis bohte guokte neloha, de dan gohčodedje bulehin. Buletjávri leage leamaš guollás jávri ja dolin doppe leat geassán maiddái nuohti. Jávri lea oaidnán olu olbmuid eallima ee. Guovdageainnu beassášmárkaniid áigge ja dál Sámi Filbmainstituhta báikin.
Nils Duommá muitalii midjiide mo son lei oahpasmuvvagoahtán sohpparii ja ovddidišgoahtán sohpparjurdaga. Sutnje sohppar lea siiddaid čoahkkaneapmi, mii fátmmasta olles Sámi. Son lea vuođđudan Sohpparsearvvi ealáskahttindihtii siiddaid ja sohppara Sámis. Smiehtaimet mo sáhtášeimmet ovttasbargagoahtit siiddáid ealáskahttinbargguin boahtteáigges.
Min nubbi guossi lei Nils Heaika “Nilsu” Valkeapää, gean leimmet bovden muitalit midjiide veahki bivdimis oaidnemeahttun máilmmis. Midjiide lei dehálaš lágidit oadjebas saji háleštallamii. Lávus dollagáttis olmmoš oadju ja jurdda maid johtá. Olu olbmuide lea caggan millii, ahte dáid áššiid birra ii oaččo hállat. Dat ii leat imaš go girku lea dubmen ja olbmot leat dan dihte maiddái gottáhallan. Goitge Nilssu sániiguin: eallimis hállamii mii eat dárbbaš lobi. Juohke okta dovdá vuoiŋŋalaš áššiid iešguđetláhkai ja daid lea dehálaš ovttas maid suokkardallat. Visot ii galgga jáhkkit maid girjjitge čállet sámiid ja min vuoiŋŋalašvuođa ja árbbi birra. Nilssu iežas vásáhusa mielde mii sáhttit olu áššiide bivdit veahki. Sáhttá vaikko bivdit, ahte čoahkkinlanjas livččii ráffi. Seammaláhkai sáhttá bivdit jaskkodahttit earáge sajiid. Bivdimii ii dárbbaš stuorra sániid, muhto gáibida vuollegasvuođa bivdit. Dan sáhttá dahkat maiddái jávohaga iežas siste. Olmmoš ferte goitge dohkkehit dan, ahte álo ii ollašuva vaikko mii bivdit. Suokkardalaimet livččiigo áigi láddagoahtán čohkket olbmuid ovttas bivdit buriid áššiid. Okta guovddáš ášši maid mii sáhttit buohkat bivdit lea ráffi, sihke alccesis, siskkáldas ráfi, ja iežas birrasii. Sáhttá bivdit suoji alccesis jos lea váttis dilis. Sáhttit bivdit maiddái, ahte áššit dáhpáhuvvet buoremus lági mielde. Mii galgat háliidit veahki. Jus eat máhte, sáhttit bivdit ahte midjiide boahtá oahppu.
Ávvumállásiin, maid Maj Britt ja Nils Duommá leigga málestan (čuovža man Nils Duommá lei midjiide bivdán), smiehtaimet mii livččii sápmelaš sátnevájas, mii muitalivččii das, man buorre dilli mis leamaš dan njealje beaivve áiggi, maid Buletjávrris muosáheimmet. “Hearrá dilli” ii lean heivvolaš muhtun nissonolbmuid mielas, iige “rovvá dilli” orron dađi buoret. Maŋŋá jearaimet Mai Brittas muitágo son mo dološ olbmot leat govvidan liekkus buorre dili, maid sii leat vásihan. Mai Britt muitalii iežas eatni geavahit dajahusa “fiinnis dego lotte čoali sis´”. Nie lei maiddái min dilli Buletjávrris: fiinnis dego lotte čoali sis´.
